Adlara gelerek onlara aitlik anlamı katan, onların neye, kime ait olduğunu belirten eklerdir. Ünsüzle biten bir sözcüğe geldiğinde iyelik ekleri şu şekilde karşımıza çıkar: kalem-im → benim kalemim ⇒ BEN/ 1 . tekil kişi iyelik eki . ... kalem-imiz → bizim kalemimiz ⇒ BİZ/ 1 . çoğul kişi iyelik eki .
Bu ikisini ayırt edebilmek için aşağıdaki yöntemi kullanabilirsiniz: “-i” ekini alan sözcüğün başına “ONUN” getirin ve cümleyi o sözcükten itibaren okumaya başlayın. Eğer cümle anlamlı oluyorsa bu ek “ iyelik eki ”, anlamsız oluyorsa bu ek “belirtme hali eki ”dir.
İyelik ekleri isimlere, şahıs ekleri çekimli fiillere gelir . “Kitap” sözcüğünün şahıs eki alması mümkün olmadığı gibi, “bak-” fiilinin iyelik alması da mümkün değildir.
Türkçede 3 . teklik iyelik eki -ı,-i,-u,-ü,-sı,-si, -su, -sü biçimindedir. Dolayısıyla Boğaz Köprüsü, Amik Ovası örneklerinde olduğu gibi, Van Gölü, Cumhuriyet Bayramı ve İstiklal Marşı tamlamalarında da ikinci isim (tamlanan), 3 . teklik kişi iyelik eki taşımaktadır.
Özel adlara getirilen iyelik , durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır : Kurtuluş Savaşı'nı, Atatürk'üm, Türkiye'mizin, Fatih Sultan Mehmet'e, Muhibbi'nin, Gül Baba'ya, Sultan Ana'nın, Mehmet Emin Yurdakul'dan, Kâzım Karabekir'i, Yunus Emre'yi, Ziya Gökalp'tan, Refik Halit Karay'mış, Ahmet Cevat Emre'dir, Namık ...
Aitlik eki , "dünkü, bugünkü" gibi birkaç sözcük haricinde hemen her zaman "-ki" şeklinde yazılır . Bu nedenle küçük ve büyük ünlü uyumlarına uymayabilir: yarınki (büyük ünlü uyumuna uymaz)
Şahıs ekleri , “fiil çekimlerinde yüklemi şahısa bağlayan eklerdir” diyebiliriz. Şahıs ekleri , büyük çoğunlukla fiil kökünden gelen yüklemlerin çekiminde; iş, oluş veya kılışın kim veya kimler tarafından yapıldığını göstermek amacıyla kullanılır .
İyelik ekleri adlara gelir , kişi ekleri fiillere gelir . İyelik ekleri varlığın kime ya da neye ait olduğunu belirtir, kişi ekleri ise hareketin kim tarafından yapıldığını belirtir.
Çoğul Kişi Ekleri denir. Fiile getirildiği zaman o fiili yapan kişinin "SİZ" olduğunu söyleyen eklere 2. Çoğul Kişi Ekleri denir.
Fiil kök ve gövdelerinin bildirdiği eylemi, zamana ve biçime bağlayan eklere “ kip ” denir. Bir fiilin zaman ve anlam özelliğine göre şekillenmesi bu ekler sayesinde olur. Fiil kipleri; haber kipleri (bildirme kipi) ve dilek kipi (tasarlama kipi) olmak üzere ikiye ayrılır.
Çekimli fiil, bir fiil köküne kip eki ve kişi eki getirilmesi ile oluşur . Mesela koş- fiiline -ecek helecek zaman ekini ve 1. Tekil şahıs ekini getirirsek " koş-acak-ım" olur . Yani çekimli fiildir .
Kip , bir fiilin haber veya dilek kipi eklerinden birini almış hâlidir. Kip halindeki bir fiilde şahıs eki olmak zorunda değildir. Şahıs eki almamış kipler genellikle ilgili fiilin 3. tekil şahıs çekimi ile aynıdır: geldi, gitmiş, çalışır, duyacak, koş, yapmalı, alışsa vs.
2. Fiillerde Kişi Kişi (Şahıs) Fiil – Kip – Kişi Eki Fiil – Kip – Kişi eki 3. tekil kişi (o) Gel – di Oku – malı 1. çoğul kişi (biz) Gel – di – k Oku – malı – y – ız 2. çoğul kişi (siz) Gel – di – niz Oku – malı – sınız 3. çoğul kişi (onlar) Gel – di – ler Oku – malı – lar
Sadece kip ve kişi eki almış fiiller yapısına göre BASİTtir. ... Gelecek zaman kip ekini almış ve bu cümle yapısına göre basittir.
Fiilde Kip: Haber Kipleri, Dilek-İstek Kipleri. Fiiller, zaman ve anlam özelliklerine göre türlü ekler alarak değişik biçimlerde kullanılırlar. Bu kullanılış biçimlerinin her birine kip denir. Kip, fiillerin zaman, şahıs, tekillik ve çoğulluk bildiren şekilleridir.
Kip ekleri, “-yor, -du, -ecek, -miş, -ar” gibi zaman ifade eden veya “-meli, -se, -e” gibi dilek anlamı ifade eden eklerdir. Şahıs ekleri ise, “yaptı-m, gördü-nüz, geliyor-lar” gibi kelimelerde görülen “-m, -nüz, -lar” gibi işi kimin yaptığını belirten eklerdir.
➡ Oldum fiili dir. Oldum kelimesinde, ➡Görülen geçmiş zaman kipi bulunur.
Bir fiilin yapılmasını emrederken kullanılan kiptir. Emir kipinin ekleri yoktur. Fiillere Şahıs ekleri -sin, -in(iz), -sinler getirilerek yapılır. Eylemin gerçekleşmesini emir anlamıyla bildiren kiplere emir kipi denir.
1. Fiilimsiler , fiiller gibi yargı bildirir. Fiilimsinin fiilden farkı kip ve kişi eki almazlar. 2. Fiilimsiler cümlede yan cümlecik kurar. Bir cümlede ne kadar fiilimsi varsa o kadar yan cümlecik vardır.
SON YAZILAR
Hüsnü Güreli ne iş yapar?
Salamura yaprak haşlanır mı nasıl yapılır?
Kablosuz adaptör ne işe yarar?
Red Dead Redemption PC var mı?
Hücre yayını nasıl açılır?
Bıdr Coin nedir?
Twitter'da birini arayınca bildirim gider mi?
Sanatçı Zafer Algöz Kimdir?
Harçlık Avansı Nedir?
Boğaziçi Üniversitesi Kuzey Kampüsü hangi semtte?
Umre Turları kaç günlük?
Böbrek genişlemesi kaç mm?
Emziren anneler glifor kullanabilir mi?
Erozyon en çok hangi bölgelerde görülür?
Vakfe nedir nerede yapılır?
Vites geçişleri neden sert olur?
Mefruşat ürünleri nelerdir?
Istanbul Irak arası otobüsle kaç saat?
Xiaomi Genpa garantili ne demek?
Ashabı Kehf kaç yerde var?
Burger King de dondurma var mı?
Rüyada başkasının evini süpürmek nedir?
Facebook videolarını nasıl indiririm?
Ya mütekebbir ne için okunur?
Evde Ayva hoşafı nasıl yapılır?
Tanımadığın birini rüyada görebilir misin?
Sigorta uzmanı nasıl olunur?
Odayı nemlendirmek için ne yapmalı?
Thera line full Fast ne ise yarar?
Huawei bilgisayar nasıl ss alınır?
Kırmızı biber hangi ilde yetişir?
Balıkesirli ünlüler kimlerdir?
Ea7 sahibi kimdir?
1.6 HDI motor ne kadar yakar?
Trenç kumaş nedir?
Almanca W nasıl okunur?
Kaç kat cennet vardır?
Mars'ta hava sıcaklığı kaç derece?
Billur Kalkavan ın babası kim?
Hangi ilde höşmerim tatlısı meşhurdur?