P, ç, t, k seslerinden biri ile biten Türkçe ya da yabancı kelimelere ünlü ile başlayan ekler; yapım veya çekim ekleri getirildiğinde kelime sonundaki sert ünsüz yumuşar . Bu yumuşama ile b, c, d, g, ğ' ye dönüşür. Bu duruma ünsüz yumuşaması denir.
İki heceli ve ikinci hecesinde ı, i, u, ü dar ünlüleri bulunan bazı kelimeler ünlü harf ile başlayan bir ek aldıkları zaman kelimenin ikinci hecesindeki ı, i, u, ü dar ünlü harf düşer. Bu duruma Türkçe ses bilgisinde ünlü düşmesi adı verilir.
Ünlü Düşmesi Konu Anlatımlı Örnekleri Buna orta hece düşmesi de denir: Örnekler : ağız→ağzı, burun→burnu, koyun(bağır, döş)→koynuna, alın→alnı, oğul→oğlu, gönül→gönlüm, beniz,→benzi, ömür→ömrüm, cürüm→cürmü, hüküm→hükmü, fikir→fikri...
1.2.2.2. Ünsüz Benzeşmesi Türkçede sedasız (sert) seslerden “ç, f, h, k, p, s, ş, t” ile biten bir sözcüğe yumuşak ünsüzlerden “c, d, g” ile başlayan bir ek getirildiğinde “c, d, g” ünsüzleri sertleşerek “p, ç, t, k” seslerine dönüşür. Buna, ünsüz benzeşmesi kuralı denir.
Eğer bir sözcüğün sonunda “p, ç, t, k” sert ünsüzleri varsa ve bu sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde bu ünsüzler yumuşayarak “b, c, d, g-ğ” harflerine dönüşür. Bu kurala ise ünsüz yumuşaması denir. K ünsüzü → G ya da Ğ'ye dönüşmektedir. Örnek olarak “Kitap” sözcüğünü ele alalım.
Sanat, millet, devlet, ahlâk, cumhuriyet, evrak, hukuk, sepet gibi bazı yabancı kelimelerde yumuşama olmaz : Örnekler: ahlâkım, merakımı, anketin, sanatı, millete, devletin, sürati, hakikatin, tazyiki, hukukun...
Bu ses olayında ''P'' harfi B'ya, K harfi G'ye ve T harfi de D'ye dönüşür. Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık Nedir? Dilbilgisi kurallarına göre harf aldığında yumuşaması gereken sert ünsüzlerin olduğu gibi kalmasına ünsüz yumuşamasına aykırılık denir.
ÖRN: ağaç>ağaca, çocuk>çocuğu, senet>senedin, dolap>dolabın, ekmek>ekmeği, kitap>kitabım, tüfek>tüfeği, diyalog>diyaloğu, almak>almağa… – Bu daha çok sert ünsüzün iki ünlü arasında kalmasının sonucudur, ama kelime sonunda iki ünsüz bulunduğunda da yumuşama görülmektedir.
SON YAZILAR
Meslek içi komiser yardımcılığı eğitimi kaç ay?
Kırılan ışının normalle yaptığı açıya ne denir?
Assassin's Creed Black Flag ps3 kaç gb?
Tavuk biti nasıl yok edilir?
60 kg bir koyundan ne kadar et çıkar?
Teos Marina kimin?
Ihlamur tansiyonu etkiler mi?
Gökkuşağının Hangi rengi yoktur?
Kavacıktan Anadolu Kavağı'na nasıl gidilir?
Dilekler gül ağacından ne zaman alınır?
Regal neyin yan markası?
Voldemort kim olduğunu bilirsin sen?
Kaç aylıkken bebek ton balığı yiyebilir mi?
Spor Yöneticiliği Bölümü mezunları ne iş yapar?
Kadir suresi ne kadar okunmalı?
Insanların çene basıncı ne kadar?
Ir matematikte ne anlama gelir?
4 yıllık üniversite mezunlarına ne denir?
İzmit ve İznik kimin döneminde fethedilmiştir?
Dünya Göz'ün sahibi kimdir?
İncir ağacına aşı yapılır mı?
Mol gebelik kimlerde görülür?
Mutlu bir yuva için neler yapılmalı?
Işık ve ses boşlukta yayılır mı?
Kayınço ve kayınbirader aynı şey mi?
Mercimek Köftesi akşamdan yapılır mi?
Hz Salih'in soyu kime dayanır?
Izometrik kağıt nedir kısaca?
Yarasalar ışıkta uçar mı?
1 öğretim yılı ne demek?
2 yıllık adalet bölümü mezunları ne kadar maaş alır?
Bir tabak şehriye salatası kaç kalori?
Divriği Ulu Camii hangi beylik tarafından yapılmıştır?
Tütün Türkiye'de en çok hangi ilde yetişir?
Toki ödemelerinde ara ödeme var mı?
Kabak maskesi ne işe yarar?
Sosyal güvenlik ne kadar maaş alır?
Ankara en iyi et nerede yenir?
Donas ne kadar Malatya?
Daflon hemoroid nasıl kullanılır?