Dış kuvvetler , akarsular, rüzgârlar, yer altı suları, buzullar, dalgalar ve akıntılar gibi çeşitli etmenlerin dünyayı şekillendirmesidir. Bu etmenler atmosfer kökenli olup enerjilerini güneşten alırlar. Dış kuvvetler , iç kuvvetlerin etkisiyle oluşan yüksek yerleri aşındırarak deniz seviyesine indirmeye çalışır.
b) Dış Püskürük Kayaçlar Hızlı soğuma ve katılaşmadan dolayı kristalleşme az, genelde camsı özelliktedir. Başlıca türleri: Andezit , bazalt , trakit , volkan camı (obsidyen) , süngertaşı, katran taşı ve tüfler. Genel Özellikleri: Oluşumunda dış kuvvetler etkilidir .
Türkiye'de yer şekillerinin biçimlenmesinde etkisi en az olan dış kuvvet buzullardır.
Kalker, jips ve kayatuzu gibi kolay eriyen kayaçların yaygın olduğu yörelerde aşındırma (Lapya, Dolin, Uvala, Polye = Gölova, Obruk, Düden, Mağara) ve biriktirme (Sarkıt, Dikit, Sütun, Traverten) sürecine bağlı olarak meydana gelen yerşekilleridir. Ülkemizde karstik şekillerin en yaygın olduğu bölge Akdeniz'dir.
Mantarkaya sert bir kayanın alt kısımlarının rüzgâr erozyonu tarafından aşındırılıp oyulması ve üst kısmında oval, mantara benzeyen bir şekil almasıyla oluşan yer şeklidir . Bu şeklin oluşmasında rüzgârın aşındırma gücünün yere yakın yerlerde daha fazla olması ve kayacın özellikleri oldukça önemlidir.
B. Rüzgar Biriktirme Şekilleri: Kurak ve çıplak bölgelerde rüzgâr süpürüp taşıdığı maddeleri hızı kesilince ya da önüne bir engel çıkınca biriktirmeye başlar. Bu biriktirme şekilleri içinde en önemlileri barkan , kumullar ve löslerdir.
Türkiye 'de yer şekillerinin biçimlenmesinde dış kuvvetlerin payı büyüktür. Ülkemizde yer şekillerini biçimlendiren başlıca dış kuvvetler ; akarsular, rüzgâr, karstlaşma ve buzullardır. Ülkemizde en etkili dış kuvvet akarsular, en az etkili dış kuvvet ise buzullardır.
Günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu çöllerde Fiziksel (mekanik) çözülmeler şiddetlidir. Rüzgârlar buralarda oluşan kırıntıları; tozları ve ince kumları havaya kaldırır. Rüzgârların havalandırdığı bu parçalar çarptıkları yerleri aşındırır. Rüzgâr aşındırmasına korrazyon denir .
Dış kuvvetler iç kuvvetler sonuşu oluşan yerşekillerinin son düzeltmelerinin yapıldığı kaynağını güneşten alan kuvvetlere denir.
Türkiye 'de örneklerine Keklikpınar Akçadağ'da ve en sık Kapadokya Gülşehir çevresinde görülen mantarkayanın tipik örneklerine Mısır, İsrail, İspanya Ciudad Encantada, Cuenta Bölgesi, ABD'nin Utah eyaletindeki Goblin Vadisi Eyalet Parkı'nda rastlanır.
Barkan, dış kuvvetlerden olan rüzgârların çöl iklimi ve bu iklime benzer bölgelerde biriktirme ile oluşturduğu yarım ay şeklindeki kumul yığınıdır. Yaygın kumul türlerinin başında gelir.
Dış kuvvetler iç kuvvetler sonuşu oluşan yerşekillerinin son düzeltmelerinin yapıldığı kaynağını güneşten alan kuvvetlere denir. Dış kuvvetlerin etkisiyle yüksek yerler aşındırılmaktadır. Böylece yeryüzü giderek düzleşmekte, iç kuvvetler tarafından oluşturulan yeryüzü şekilleri ortadan kalkmaktadır.
Kutup bölgeleri ve yüksek dağlarda yeryüzünü şekillendiren en önemli dış kuvvet buzullardır. Ülkemizin şekillenmesinde en az etkisi olan dış kuvvettir.
Kutup bölgeleri ve yüksek dağlarda yeryüzünü şekillendiren en önemli dış kuvvet buzullardır. Ülkemizin şekillenmesinde en az etkisi olan dış kuvvettir. Erimeden, ertesi yıla kalan kara kalıcı (daimi) kar, karalar üzerinde hareket eden buz tabakalarına ise buzul adı verilir.
İÇ KUVVETLEREnerjisini yerin içinden alan güçlerdir. iç güçlerin oluşturduğu yer şekilleri dış güçler tarafından aşındırılır. iç güçlerin oluşturduğu hareketlerin bütününe tektonik hareket denir. bunlar;Orojenez(Dağ oluşumu)Epirojenez(Kıta oluşumu)Volkanizma Depremler(seizma)'dir.
SON YAZILAR
4 dilim ekşi mayalı ekmek kaç kalori?
Apple Wallet kart nasıl eklenir?
Yazı tipini nasıl değiştiririz?
Bixby Home ne işe yarar?
Komisyon komite nedir?
Düzgün Çokgenlerin iç açılarının ölçüleri birbirine eşit midir?
Nvm Lmao ne demek?
Babı Ali isyanı hangi padişah döneminde?
Kuranı Kerim'in çoğaltılması kimin zamanında?
Kayra Han ne demek?
